Verantwoord dronegebruik reguleren in U-spaces

Technologische ontwikkelingen in onbemande luchtvaart lopen voor op regelgeving

In de onbemande luchtvaart gaan technologische ontwikkelingen razendsnel. Zo snel dat drones in veel sectoren in staat zijn om taken van andere voertuigen over te nemen. Dit geldt bijvoorbeeld voor taken van veiligheidsdiensten, inspecteurs, agrariërs en bezorgers. Een impactanalyse van Decisio, SEO en To70 liet zien dat de introductie van onbemande luchtvaart in deze sectoren een positieve maatschappelijke uitwerking heeft.

Het daadwerkelijk toepassen van drones voor deze taken wordt vaak nog gehinderd door regelgeving. Om meer onbemande luchtvaart mogelijk te maken, kan U-space in het luchtruim worden geïntroduceerd. U-space is een Europees verkeersmanagementsysteem – initieel voor onbemande luchtvaart op lage hoogte – bestaande uit een set services, afspraken, protocollen en communicatiemiddelen.

Waar biedt U-space meerwaarde?

Het wordt mogelijk om een U-space voor een bepaald deel van het luchtruim. Als U-space wordt aangevraagd zal het ook worden ingesteld, tenzij de aanvraag beargumenteerd kan worden afgewezen. Om die reden is de vraag op welke plekken U-space geen extra beperkingen oplevert, maar juist meer mogelijk maakt en dus meerwaarde biedt. Aan Decisio, To70 en Droneconsultancy is daarom gevraagd een afwegingsprocedure op te stellen voor dit vraagstuk.

Afwegingsprocedure aan de hand van vier stappen

Toenemend dronegebruik kan economische en maatschappelijke voordelen meebrengen, mede door vervanging van conventionele voertuigen. Daartegenover staan implicaties op het gebied van veiligheid, privacy, beveiliging en milieu. De afweging tussen deze voordelen en implicaties vormt de onderbouwing voor het al dan niet toelaten van meer droneoperaties door U-spaceluchtruiminrichting.

De afwegingsprocedure volgt vier stappen:

1. Beslisboom: in de eerste stap wordt een beslisboom afgelopen die grof de kansloze uitvragen uitfiltert op basis van huidige zonering en verwacht gebruik;
2. Checklist: op basis van een checklist met verwachte/geplande toepassingen worden economische en maatschappelijke voordelen van de aanvraag geschat;
3. Toetsingskader: het toetsingskader toont aan de hand van criteriabeoordeling de implicaties voor veiligheid, privacy, beveiliging en milieu.
4. Mitigeeropties: mocht blijken dat dronegebruik grote voordelen heeft, maar ook zwaarwegende implicaties kent, kan U-space onder strengere voorwaarden worden opgelegd.

Vooruitzichten voor U-space vooralsnog onzeker

U-space is nieuw en nog nergens toegepast. Hoe Europese lidstaten invulling gaan geven aan het fenomeen is dus nog onbekend. De afwegingsprocedure lijkt eenvoudig toepasbaar en biedt een stevige basis om U-spaceaanvragen te beoordelen. Het is desalniettemin opgesteld zonder concrete toepassingsvoorbeelden. Wanneer de eerste aanvragen ermee zullen worden getoetst kan de afwegingsprocedure worden aangescherpt. Om meer te kunnen zeggen over de vooruitzichten van U-space in Nederland lijkt een eerste toepassing van het afwegingsprocedure daarom een interessant startpunt.