Dagelijks zijn er circa 1,5 miljoen mensen in Amsterdam op doordeweekse dagen: inwoners, forenzen, toeristen en overige bezoekers. Maar ze zijn er nooit tegelijkertijd. Het centrum van Amsterdam trekt op doordeweekse dagen meer bezoekers (inclusief werkzame personen) dan in het weekend. Op de dag van de Canal Parade waren er 125 duizend meer bezoekers dan normaal in het centrum van Amsterdam. En, op tropisch warme dagen bezoeken 90 duizend Nederlanders de gemeente Zandvoort. Dit zijn zomaar enkele voorbeelden uit het pilot-onderzoek naar bezoekersstromen met GSM-data. Het onderzoek is door Decisio (samen met Mezuro) uitgevoerd voor de gemeenten Amsterdam en Zandvoort en de provincie Noord-Holland. Het doel was om te onderzoeken voor welke beleidsvragen GSM-data te gebruiken is. En, hoe dit een aanvullende bron is op bestaande databronnen en welke vragen beter beantwoord kunnen worden dan via traditionele onderzoeksmethoden.
Onderzoek met GSM-data: wie veroorzaakt de drukte in Amsterdam?
In Amsterdam is de drukte in de stad een zeer actueel thema. Om te bepalen hoe groot het probleem is en wat mogelijke oplossingen zijn, is inzicht nodig in wie deze drukte veroorzaakt. Maar ook, wanneer dit gebeurt en wat de effecten van beleid zijn (zodat effectief beleid kan worden vastgesteld). Zo is op basis van GSM-data vastgesteld dat van de Nederlandse bezoekers in het centrum van Amsterdam, meer dan de helft uit Amsterdam komt.
Buitenlandse verblijfstoeristen overnachten vooral in het centrum. Maar, Aziaten zijn ook vaak in Amsterdam-Zuid te vinden en Scandinaviërs in en om het Westelijk Havengebied. Van de buitenlandse bezoekers is te zien dat Engelsen het gehele jaar door het centrum bezoeken. Terwijl Spanjaarden en Italianen vooral in de zomermaanden komen. De Spanjaarden en Italianen bezoeken bovendien in relatief grote aantallen Volendam en Marken, terwijl Engelsen vaker in Haarlem te vinden zijn. De Keukenhof is voor de Amsterdamse toerist in april de belangrijkste bestemming buiten de stad, de rest van het jaar is dat Zaandam. Zandvoort is populairder onder de Amsterdamse toerist dan Volendam. Ook zien we dat buitenlandse bezoekers van zowel Volendam als de Keukenhof, vaak ook naar Zaanstad gaan. Maar de combinatie Volendam en de Keukenhof wordt veel minder gemaakt. Bezoekers van Marken zijn relatief vaak ook in Haarlem te vinden.
Deze inzichten kunnen bijdragen aan het identificeren van kansrijke opties voor spreidingsbeleid (op welke groepen toeristen zou je je in welk deel van het jaar moeten focussen, wie is er bereid verder dan het centrum te kijken?) en vervolgens het meten van de effecten van het spreidingsbeleid (zien we dat meer gebieden buiten het centrum van Amsterdam worden bezocht? Is er meer spreiding van bezoek over de dag? Etc.). Dit laatste is in de pilot nog niet gedaan. Hiervoor is een langere trendanalyse nodig waarbij beleidsmaatregelen ook worden afgezet tegen generieke autonome trendontwikkelingen.
Toerisme in Zandvoort
Voor Zandvoort, met toerisme als belangrijkste economische sector, spelen andere vragen. Deze gaan bijvoorbeeld over de omgang met piekdrukte, aantrekkelijkheid in het laagseizoen en met slecht weer, en het blijven aanbieden van een aantrekkelijk toeristisch product in zijn algemeenheid. Het spreidingsbeleid van Amsterdam is daarbij wel relevant. Zo is te zien dat drie tot vijf procent van de buitenlandse toeristen in Zandvoort in Amsterdam heeft overnacht. Amsterdam speelt ook als belangrijkste herkomstgemeente van het binnenlandse bezoek een belangrijke rol voor het toeristisch product van Zandvoort.
Kijkend naar het buitenlands toerisme is te zien dat in mei en augustus de Duitsers goed zijn voor circa 50 procent van het toerisme, maar in februari zijn er meer Engelstaligen dan Duitsers. De drukte in Zandvoort is uiteraard sterk weersafhankelijk: is het droog dan komen er in het weekend 30 duizend bezoekers naar Zandvoort, dat zijn er 10 duizend meer dan op vergelijkbare doordeweekse dagen of weekenddagen met slechter weer. Is het behalve droog, ook nog zonnig in het weekend, dan stijgen de bezoekersaantallen naar 40 – 60 duizend bezoekers. Worden de temperaturen zomers of tropisch, dan worden bezoekerspieken van 80 tot 90 duizend bezoekers gehaald. Op werkdagen is de impact van het weer vele malen kleiner. Daarnaast is te zien dat bij slecht weer 38 procent van de verblijfstoeristen een activiteit buiten Zandvoort onderneemt, terwijl bij mooi weer minder dan een kwart een stap buiten de gemeentegrens zet.
GSM-data
Decisio heeft voor deze analyses GSM-data van Mezuro gebruikt. Mezuro vertaalt big-data, geanonimiseerde niet tot individuen terug te leiden telefoondata (GSM-data), tot verplaatsingsgegevens van bezoekers. De GSM-data biedt 365 dagen per jaar inzicht in woonplaatsen, herkomsten, bestemmingen en bezoekfrequenties van bezoekers. Dit 365 dagen per jaar inzicht maakt het mogelijk om inzichten te geven in dag op dag verschillen, impacts van het weer, evenementen en beleid te bepalen en spreiding van toerisme te monitoren op plaatsen waar niet actief wordt gemeten.
De GSM-data blijkt een unieke bron om op efficiënte wijze nieuwe inzichten in verplaatsings- en bezoekerspatronen te genereren. De pilot biedt dan ook belangrijke aanknopingspunten om verder meer te gaan. Een belangrijk aandachtspunt blijft het meten van aantallen buitenlandse bezoekers: voor de spreiding en ontwikkeling van het toerisme geeft de GSM-data voldoende houvast, maar absolute aantallen kunnen nog niet worden bepaald.
Dit is wat anderen over de resultaten van het onderzoek zeggen:
Gedeputeerde Toerisme & Recreatie van de provincie Noord-Holland, Jaap Bond: “Meten is weten. En beleid maken begint met zeker weten waar je het over hebt.”
Wethouder Gerard Kuipers van Zandvoort: “Jaarlijks verwelkomen wij meer dan 5 miljoen bezoekers. Dit innovatieve onderzoek geeft ons een prachtig inzicht in de bezoekersstroom uit Amsterdam naar ‘Amsterdam Beach’ en geeft handvatten om in te spelen op de wensen van de (internationale) bezoekers.”
Klik hier om het volledige rapport “Bezoekersstromen Amsterdam en Zandvoort” te lezen.
Zie ook berichtgeving in het Parool: https://www.parool.nl/amsterdam/drukte-voor-groot-deel-veroorzaakt-door-amsterdammers-zelf~a4504905/
