Integraal, structurerend en objectiverend
Duurzame energie is het domein waar de MKBA grote meerwaarde heeft. Dat is omdat het energievraagstuk (en de effecten ervan) sterk samenhangt met andere, ruimtelijke vraagstukken in een gemeente of regio. De MKBA ondersteunt hierbij door de integrale insteek. En, heeft daarbij bovendien een sterk structurerende en objectiverende werking. Dat is juist van belang in besluitvormingstrajecten waarbij verschillende belangen tegen elkaar worden afgewogen.
De maatschappelijke kosten- en batenanalyse (MKBA) is de methode waarmee we projecten op een integrale wijze beoordelen. De methode van de MKBA gaat uit van een welvaartstheoretische benadering waarin we de kosten van een project vergeleken met alle effecten die een project teweeg brengt. Zowel positief als negatief.
Duurzame energieprojecten draaien vaak, naast de centrale doelstelling om fossielvrij en/of CO2-neutraal te produceren, om twee afwegingen. Namelijk: locatie(s) en in te zetten techniek. Beiden hebben uiteenlopende effecten op de kosten en (functies in) de omgeving. Zowel op land als op het water (binnenwater of zee) spelen deze vraagstukken.
Dat de MKBA maatschappelijke effecten waardeert, wil niet zeggen dat dit besluitvorming overbodig maakt. Juist op het gebied van duurzame energie gaat het vaak om projecten die in eerste instantie meer kosten dan dat ze opleveren. Leereffecten voor de toekomst, systeemsprongen die gemaakt moeten worden, gebeuren pas nadat projecten zijn gestart en kunnen niet altijd goed meegenomen worden in een MKBA. Daarmee is de ‘MKBA-score’ (saldo van maatschappelijke kosten en baten) niet zaligmakend, maar helpt de objectiverende rol, zoals inzicht in de verschillen in effectiviteit van oplossingen en verdeling van lusten en lasten, in besluitvormingsprocessen om kaf van koren te scheiden en belangen goed in beeld te hebben.
MKBA (quickscan) koppeling warmtenetten
Kosten-batenanalyse vervolgroutekaart windenergie op zee