Volop potentie voor doorfietsroutes in de regio Alkmaar

De fiets speelt een steeds belangrijkere rol in dagelijkse verplaatsingen door de ontwikkeling van snellere (elektrische) fietsen. De regio Alkmaar haakt in op deze trend: het heeft ambities om het fietsgebruik te promoten. De gemeenten in de regio Alkmaar en de provincie willen daarom investeren in de fietsinfrastructuur in en rondom Alkmaar. Royal HaskoningDHV en Decisio verkenden welke routes van het beoogde fietsnetwerk in de regio Alkmaar het kansrijkst zijn.

Potentieonderzoek

Hoe bepaal je als lokale overheid in welke routes je wilt investeren? Er spelen veel factoren mee. Hoeveel fietsers gaan gebruik maken van de route? Welke kosten zijn gemoeid bij het verbeteren of aanleggen van de route? Wat betekenen maatregelen voor bijvoorbeeld verkeersveiligheid, uitstoot en gezondheid? Royal HaskoningDHV en Decisio hielpen de Regio Alkmaar met het beantwoorden van deze vragen. Met het potentieonderzoek is in beeld gebracht welke doorfietsroutes in en rondom Alkmaar de meeste kans van slagen hebben.

Brede afweging

Door het maken van een brede afweging kunnen de provincie en gemeenten goed onderbouwde keuze maken welke fietsroutes zij de meeste prioriteit geven. Om deze afweging te maken zijn 21 routes in en rondom Alkmaar beoordeeld op de volgende aspecten:

• Kwaliteitswinst voor fietsers: verbetering van het comfort, directheid, veiligheid, aantrekkelijkheid en samenhang van de fietsroute;
• Vervoerwaarde: het potentiële aantal fietsers dat op een werkdag gebruik maakt van een fietsroute;
• Kosten: de totale kosten om de fietsroute aan te leggen of te verbeteren;
• Maatschappelijke effecten: de vervanging van autokilometers door fietskilometers heeft effect op congestie, gezondheid, luchtkwaliteit, geluid en verkeersveiligheid.

Om de routes met elkaar te kunnen vergelijken zijn de scores op de verschillende criteria uitgedrukt in indexcijfers. Door deze indexcijfers te wegen, ontstaat per route een totaalscore. Dit heeft voor beleidsmakers en bestuurders waardevolle beslisinformatie opgeleverd over de prioritering van aan te leggen en/of te verbeteren fietsroutes.

Kansrijke fietsverbindingen in de regio Alkmaar

Deze methode pasten Royal HaskoningDHV en Decisio toe voor de regio Alkmaar. Het startpunt was daarbij een kaart uit de intentieverklaring die de gemeenten Uitgeest, Langedijk, Heiloo, Heerhugowaard, Castricum, Bergen, Alkmaar en de provincie Noord-Holland hebben getekend in 2020. Deze kaart bevatte een voorgesteld voorlopig routenetwerk. Van één route, de prioritaire route tussen Heerhugowaard en Uitgeest, stond al vast dat deze verder zou worden uitgewerkt tot een principeontwerp. Dit ontwerp hebben zij opgeleverd inclusief kostenraming. Van de overige 21 routes moest een prioritering worden gemaakt. Op basis van de methode hebben zij de routes beoordeeld en ingedeeld in drie categorieën:

• Kansrijke routes: Dit zijn de routes met de meeste potentie om als gehele route aan te pakken. Een voorbeeld hiervan is de route tussen Alkmaar en Warmenhuizen, die uiteindelijk naar Schagen loopt. Een grote groep fietsers wordt bediend op deze route, ook omdat de route in Alkmaar Noord een belangrijke schakel vormt in het stedelijk weefsel. De route is op veel locaties al in goede conditie, waardoor de kosten voor verbetering relatief laag zijn. Vooral de ‘wayfinding’ heeft aandacht nodig: hoe kunnen fietsers deze route als doorgaande ‘ruggengraat’ in het stedelijk weefsel herkennen en gebruiken?
• Kansrijke projecten: Dit zijn grote maatregelen of projecten die wel bij één van de routes horen, maar waar de route niet kansrijk genoeg is om direct als geheel aan te pakken. Onderdelen kunnen dan wel voor een grote verbetering zorgen voor de route als geheel. De verbinding tussen Alkmaar-Noord, Sint Pancras en Heerhugowaard is hier een voorbeeld van, omdat dit echt een ‘missing link’ in het netwerk is. Door de vele barrières tussen Sint Pancras en Heerhugowaard (spoor, wegen, water) zijn deze gebieden voor fietsers momenteel niet goed met elkaar verbonden. Deze barrières opheffen brengt hoge kosten met zich mee, maar veel fietsers hebben er baat bij.
• Overige routes: zijn wel onderdeel van het gehele doorfietsroutenetwerk, maar zijn minder urgent en kansrijk om te worden gerealiseerd. Dit gaat bijvoorbeeld om de route tussen Heerhugowaard en Akersloot, waarlangs weinig bebouwing is. Deze route is vrij lang en maatregelen zijn daardoor kostbaar. Het aanpakken van deze fietsroute wordt daarom als minder kansrijk gezien.