Maatschappelijke kosten- en batenanalyse

Integrale vergelijking en beoordeling van maatregelen en projecten

De maatschappelijke kosten- en batenanalyse (MKBA) is een methode waarmee, vooral overheden, projecten op een integrale wijze beoordelen. De methode van de MKBA gaat uit van een welvaartstheoretische benadering waarin de kosten van een maatregel of project worden vergeleken met alle effecten die een project teweeg brengt. Zowel positief als negatief. De methode gaat veel verder dan een financiële analyse: juist ook de effecten die niet direct geld kosten of opleveren, maar waaraan mensen wel een belang hechten worden integraal meegenomen en beoordeeld (denk aan positieve of negatieve effecten op de leefomgeving). De MKBA kent een traditie in het infrastructurele domein, maar is op alle beleidsvelden toe te passen.

MKBA-specialist

Decisio heeft ruime ervaring met het toepassen van maatschappelijke kosten-batenanalyses op uiteenlopende beleidsterreinen, het ontwikkelen van methodieken en tools voor specifieke organisaties en het geven van cursussen en trainingen. Decisio is founding partner van MKBA-informatie.nl en was mede ontwikkelaar van de MKBA-Light methode ‘Wikken & Wegen’.

Integrale vergelijking

Een maatschappelijke kosten- en batenanalyse helpt verschillende alternatieven voor een project op integrale wijze te vergelijken. Dat is niet alleen een financiële afweging. Want, in een MKBA worden juist ook andere, niet financiële, effecten in kaart gebracht. Bijvoorbeeld als het gaat om de effecten op bereikbaarheid, de omgeving en de economie. In een MKBA zijn alle maatschappelijke effecten zoveel als mogelijk in euro’s uitgedrukt, zodat een integrale vergelijking mogelijk is. Wilt u weten of een MKBA de tool is om in te zetten bij uw vraagstuk? Kijk dan eens naar de Decisio beslisboom maatschappelijke en economische afwegingen, hierin vindt u snel welke tool u het beste in kunt zetten bij maatschappelijke en economische afwegingen.

Resultaat MKBA

In het algemeen leidt een MKBA tot de volgende resultaten:

  • Integraal overzicht van alle maatschappelijke effecten van een project (of programma). In de MKBA zijn alle relevante voor- en nadelen van een (investerings)project achterhaald en gekwantificeerd. Deze effecten zijn tevens ‘gewaardeerd’ waardoor ze eenvoudig met elkaar vergeleken kunnen worden. Effecten die niet in geld uit te drukken zijn, zijn in een MKBA altijd apart vermeld en helder beschreven
  • De analyse besteedt aandacht aan de verdeling van de maatschappelijke kosten en baten van een project. Dus welke partijen hebben er baat bij; maar ook wie ondervindt er eventueel hinder van. Zoals bijvoorbeeld bij infrastructuurprojecten; die kunnen tot hinder leiden voor omwonenden, terwijl de voordelen van een dergelijke projecten juist toekomen aan andere betrokkenen zoals bijvoorbeeld de weggebruikers. Verder is het van belang of de effecten voor de regio of vooral landelijk zijn
  • Vergelijken van verschillende alternatieven van het betreffende project. De kosten-batenanalyse is bij uitstek geschikt om verschillende projectalternatieven overzichtelijk naast elkaar te zetten zodat ook een afweging tussen verschillende projectalternatieven mogelijk is
  • In kaart brengen van eventuele onzekerheden en risico’s. De MKBA houdt rekening met eventuele economische onzekerheden en risico’s
  • De wijze waarop het proces bij de uitvoering van een (M)KBA wordt vormgegeven kan daarnaast bijdragen aan een grote mate van consensus en draagvlak bij alle belanghebbenden van een project
Prioriteren van projecten

Naast het vergelijken van alternatieven van hetzelfde project, is het met een MKBA ook mogelijk verschillende projecten met elkaar te vergelijken. Dit kan bijvoorbeeld van pas komen bij het opstellen van ruimtelijke en/of infrastructurele investeringsprogramma’s. Projecten met het hoogste maatschappelijke rendement verdienen het om als prioriteit in investerings- en uitvoeringsprogramma’s te worden opgenomen. De MKBA biedt beleidsmakers zo veel mogelijk geobjectiveerde informatie om deze prioriteiten te stellen.

  • Economische (beleids)teksten
  • Economische effectenstudies
  • Marktstudies
  • Economische data-analyse en -tools
  • Evaluaties

Relevante projecten

Station wordt locatie van nieuw muziekcentrum Groningen

Maatschappelijke kosten en baten van de fiets

MKBA Maastricht Aachen Airport: de waarde van objectief onderzoek in een gepolariseerde discussie